Het is Bach-tijd. Het grootse beginkoor, op de profane tekst "Kommt ihr Töchter, helft mir klagen" is een antifonaal* gezang tussen de Dochters van Sion en de Gelovigen, aanvankelijk in de trant van vraag en antwoord, waartussen zich nog een derde groep jongens (ripienisten*) mengt met het koraal "O Lamm Gottes unschuldig" (Agnus Dei), daarna echter een samenzang.
*Ripiéno, vol, nl alle spelers van het concerto grosso*. Bach gebruikte deze term in het beginkoor van de Mattheüspassion bij de inzet van het koraal "O Lamm Gottes unschuldig"en bedoelde er een derde groep jongensstemmen mee; ook in het dubbelkoor zongen toen jongens in plaats van vrouwen, als alle kerkmuziek in die tijd.
*antifonaal gezang, wisselzang tussen twee koren, bijvoorbeeld in het beginkoor van Bach's Mattheüspassion: "Sehet", "Wen" "Den Bräutigam".
Maar een een keer geen Wiki: maar XYZ der Muziek van Casper Höweler. Eerste druk 1936. Vier jaar lang kon dit boek niet verschijnen daar het door de Duitsers verboden werd. (Vanwege Mahler en andere joodse componisten?) Nu is er, na 20 jaar, een dertiende druk, die tweemaal de omvang heeft van de eerste. In verband met het steeds uitbreidende repertoire van radio en grammofoon werd deze uitgave aangevuld met ongeveer 150 korte aantekeningen over oude en hedendaagse componisten.
De spelling is nu die van 195. Veel artikelen, die vroeger c en q stonden verhuisden naar de k, o.a. koncert, kwartet, enz.
John Eliot Gardiner conducts The Monteverdi Choir, The London Oratory Junior Choir, and The English Baroque Soloists
Moderne, snelle, uitvoering. In het openingskoor zijn er twee orkesten, twee koren en een jongenskoor door Bach gebruikt.
1:32 tekst
2:00 twee koren antwoorden "Sehet"
2:22 jongenskoor gaat koraal er door heen zingen
4:45 twee orkesten goed hoorbaar
Vroeger spelde ze veel langzamer. Hieronder een opname uit 1970 Dresdner Kreuzchor Thomaschor Leipzig Gewandhausorchester. Stereobeeld in "Sehet" wat geforceerd. Jongenskoor in "O.." wel mooi in het midden.
Nog vroeger ging het nog langzamer en duurde de Mattheüs 4 uur en dan was er vaak ook een (eet)pauze van een half uur.
1948 in Zwolle aan de 'lochte' moederszijde van de familie.
De 'fiene' vaderszijde uit Haarlem mocht helemaal niet, want het was Godslastering, vanwege het optreden van Jesus.
Ik krijg 'het kippenvel' eigenlijk bij het ouderwetse langzame begin, zal m'n leeftijd wel zijn, herinneringen aan vroeger.
2012 We hebben een nieuw record: Otto Klemperer. Dresdner opnieuw ingevoegd.
2013 Klemperer opnieuw ingevoegd.
Langzaam is het inderdaad mooier. Soms spelen muzikanten oude werken te snel. Dat is moeilijk te beoordelen, omdat er natuurlijk geen opnames uit de oorspronkelijke tijd bestaan, en de metronoom-aanduidingen vaak veel te hoog waren (zegt mijn pianoleraar).
BeantwoordenVerwijderenIk hoorde vorige week op de radio dat het Leipziger Gewandhausorchester een zeer succesvolle tournee door de USA maakt. Ze spelen voor uitverkochte zalen. Veel Amerikanen hongeren naar de 'echte oude Europese cultuur'.
Uit Trouw van 29-maart:
BeantwoordenVerwijderenAlles in Leipzig ademt Bach. Normaal al, maar ruim een week voor Pasen hangen aanplakbiljetten van komende uitvoeringen van Bachs Passionen door de hele stad. Vorige week was Bach bovendien jarig. (Nee, morgen pas red.) Het beroemde koor van de Thomaskirche, waar Bach bijna de helft van zijn leven werkzaam was, gaf een ’Festkonzert zu Bachs 325. Geburtstag’. De viering viel samen met de opening van het geheel gerenoveerde Bach-Museum, gehuisvest in het huis van Bachs buren tegenover de Thomaskirche.
Chailly’s Bach wordt ook in Leipzig kritisch gevolgd. Hij vertelt dat na de eerste avond, tijdens een signeersessie rondom de nieuwe opname van de Matthäus-Passion een oudere heer hem complimenteerde met de uitvoering, maar wel grote moeite had met de snelle tempi van de turbae, de volkskoren. „De goede man is kennelijk opgegroeid met de uitvoeringen van Karl Richter en Helmut Rilling”, lacht Chailly. „Ik heb hem verteld dat deze tempi afgezet moeten worden tegen de veel tragere van de koralen. In de koren van het volk kun je met snellere tempi een balans vinden die het werk ten goede komt. Of ik de man overtuigd heb? Over Bach heeft iedereen altijd een mening.”