SintNieCologie (2) (door NieCow)

Zouden voor Gijsbert Oonk (universitair hoofddocent niet-westerse geschiedenis aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam) niet dezelfde regels voor onderzoek gelden als voor een cultureel antropoloog?
Ik hoorde -als antropoloog opgeleide- Joris Luyendijk bij Brands met Boeken, vanwege zijn nieuwe boek Je hebt het niet van mij, maar..., verslag doen van de beklemmende wereld van de Haagse politiek in Nieuwspoort.

Nieuwspoort, een sociëteit waar lobbyisten komen, de voorlichters, de politici en de journalisten. Joris mocht een maand het Politiek Publicitair Complex bestuderen. Hij heeft ze antropologisch geanalyseerd als stammen: "Wat voor codes, wat voor taboes, wat is de pikorde, hoe kom je omhoog"; het boek is wat antropologen een etnografie noemen, niet van de Bongo-Bongo in Bongo-Bongoland maar van deze 4 stammen in Den Haag.

Joris is een prettige spreker met een aangename zware stem. De verhalen over de lobbyisten (vooral geen Ego's) zijn hoogst interessant. Hoogste in rang is Mat Herben: hij heeft als oud kamerlid nog steeds een permanent pasje voor de Tweede Kamer en daarmee toegang tot het restaurant van de Tweede Kamerleden. "Halen en Brengen".


"Antropologie gaat over vanzelfsprekendheden, waarom dansen de Bongo-Bongo om een totempaal? Ieder normaal mens danst om een totempaal."
 "Het allerbelangrijkste van de culturele antropologie is dat je de waarom vraag niet stelt, want dan heb je meteen al een omdat..." "Je moet niet gaan moraliseren, je moet je echt laten voortdrijven door verwondering en nieuwsgierigheid." "Als de Bongo-Bongo een meisje van de rots afgooien, dan ben je als antropoloog weg als je daar boos over wordt of dat je zegt: dat is verkeerd!" 

Deze hoofdregel geldt natuurlijk ook dubbel en dwars voor een onderzoeker van de Niet-Westerse Geschiedenis. Die Gijsbert  is dus weg als wetenschapper wanneer hij gaat moraliseren en boos wordt over Zwarte Piet of ervan zegt: dat is verkeerd!"

Hiernavolgend wordt de scheve schaats van Gijsbert weer een beetje rechtgebogen en laten wij ons nieuwsgierig voortdrijven in ver- en bewondering op een diepliggende etnografie.

M.b.v. de Kleine-Wetenschap-pagina van de NRC (zat 20-11) die zich afvraagt waarom iedereen denkt dat Sint Nicolaas uit Spanje komt, terwijl hij in Myra in Turkije leefde, en zijn botten in Bari in Italië liggen?
Over het tragische lot van de christelijke Griekse bisschoppen in Turkije is ook wel een logje te schrijven, maar laten wij ons nu richten op de nieuwe woonplaats van asielzoekert Sint: Spanje.

De Goedheiligman kwam van verre, maar pas sinds 1850 komt hij uit Madrid, door het extreem invloedrijke prentenboekje ‘Sint Nicolaas en zijn knecht’ van een onderwijzer met de toepasselijke naam Jan Schenkman. Misschien heeft Schenkman die Spaanse herkomst zelf verzonnen. Paul Faber (conservator van het Tropenmuseum) denkt dat Schenkman geïnspireerd kan zijn door de toenmalige sinterklaasmarkten in Amsterdam, waar sinaasappelen, vijgen en noten werden verkocht: allemaal  goederen uit Spanje.

Leraar Jan heeft een stichtelijk werkje geschreven om bekende belhamels als WILLEM domoor eens een lesje te leeren:

Daar stopt St. Nikolaas pardoes de Stoute Knaapjes in de zak.  't Is loon vast naar werken. En rijklijk verdiend.!!

‘Wel meester! hoe gaat het Met Mina en Koo?" {of Marg'a en Koo} Natuurlijk verdienen zij een mooi prijsje) beschikbaar met enkele originele platen.

De stoomboot-prent is helaas niet bewaard gebleven. Die was in 1850 een ultramodern vervoermiddel; de Spanje-Sint was daarmee zeker geen oubollige man die in een historische afgetrapte schoener kwam aansloffen. In latere drukken (1907) wordt de boot steeds groter; de kiel van de Titanic was immers ook al gelegd. En Sint repatrieert met de stoomtrein of met een luchtschip. In 1850 had iedere heer van stand vanzelfsprekend een knecht. Bovendien heb je voor 1850-stoom veel kolen nodig en roetzwarte mannen zoals kolen-boeren, -mijnwerkers, -schoorsteenvegers, -stokers, -sjouwers die allemaal showers namen iedere avond en ochtend in hun villa in Hillegersberg met warm water uit hun HR-Combi-Gasketel. Nee natuurlijk.. die roetmannen gingen één maal per maand naar het badhuis en zagen er tussendoor altijd zwart uit. Zelfs Karel Knip bemoeit zich er mee in de NRC (zat 27-11) en merkt op dat die knecht een overwonnen duiveltje is. Piet was een gebruikelijke naam voor de Duivel destijds; maar in de oerversie van 1850 komt Sint gewoon met een ongewassen steenkoolroetknecht.

Hoogste tijd om anno 2010 voor Gijsbert het Sinterklaasfeest eens een moderne extreme-make-over te geven.
Want zwarten die blanke, ondeugende, WILLEMS's in de zak stoppen is niet meer van deze tijd. In de huidige tijdgeest zijn de blanke jongetjes lief en de zwarte jongetjes stout. Speciaal voor alle cultureel antropologen en geschiedkundigen schrijven we nieuwe geschiedenis, vanaf volgend jaar in de nieuwe druk van Jan's klassieker, met Zie ginds komt de GV-trein, aangedreven door Franse CO2-vrije Kernergie-eCo-stroom, uit Spanje weer aan met blanke knechten die de stoute zwarte jongens in de zak stoppen gaan.