dinsdag 17 januari 2012

Morning stars: Amfibieën, Reptielen en Dino's

In de vorige evolutie-stap 375 mjg kroop de Tiktaalik  aan land om daar te gaan worstelen met lucht ademen, uitdroging en zwaartekracht.
Zwaartekracht. Homo Sapiens met de wet van opwaartse kracht van kleinzoon Archimedes zijn nog ver weg, maar een alwetende God had de probleempjes bij het aan land sturen van een vis toch wel kunnen voorzien. Als Hij een engineer was geweest dan was Hij voor de ontwikkeling van Zijn landdier helemaal van scratch begonnen en had Hij niet gaan modderen met een op de kwastvinnen voortstrompelende vis. Maar Theologen zijn natuurlijk typisch alpha's en daarom raakte de aarde alras gevuld met mechanische wangedrochten zoals de krokodil.
Uit de familie van de Crocodilia reptielen (ontstond pas 84 mjg). 
Om een zwaar lichaam goed te kunnen dragen en te transporteren over land is het sterkte-mechanisch sterk aan te bevelen om de poten onder het lichaam en het lichaamszwaartepunt aan te brengen en de boven-poten niet onder een hoek van 90º met de verticale onder-poten aan het lichaam te zetten. De voeten ver buiten het zwaartepunt en het lichaam aanbrengen is alleen van voordeel bij hoge snelheden in bochten; daarom staan de wielen van een BMW 3 op de hoeken van het chassis. Dit reptiel-gedrocht drijft daarom het liefst maar wat als Archimedes rond in het water, dan heeft hij het minste last van zijn ontwerpfouten. Overigens doet Kroco dat zeer succesvol.
Als je Kroko vergelijkt met een kikker of een pad, dan zie je grote overeenkomsten.

Amfibieën.
Hier is het kleine broertje van de Kroko uit een andere familie: de pad of in dit plaatje de kikker. Amphi-bios betekent "dubbel-levend" Zij leven zowel in het water als op land. Er zijn nu nog ongeveer 6900 soorten amfibieën bekend, waarvan  6000 kikkers en padden. Daarnaast zijn er 600 salamanders en 200 wormsalamanders. De grootste ontwerpfout van de amfibieën is dat ze, net als hun directe voorouders de Tiktaalik-vissen, eitjes in het water moeten leggen en dus nooit ver het land op kunnen trekken. Uit die eitjes zwemmen (kikker)visjes met kieuwen en een zwemstaart.  In een metamorfose van enkele dagen worden ze opeens tot kikker gekust en verliezen ze de staart. Ze leven daarna voornamelijk op het land, totdat ze weer eieren moeten leggen. Daarom zit uw vijvertje altijd in maart vol met paddentrek-kikkers en ziet u ze de rest van het jaar niet.
Kikkervisje op schoteltje

Een succesvolle amfibie is de Eryops 270 mjg met een zware ruggegraad, die doorzakken voorkwam.

Uitdroging eieren, voortplanting: er moeten dus zsm eieren komen die op land niet uitdrogen. En die komen er. Vanaf 320 mjg ontstaat er een nieuwe land-klasse: De Reptielen met het amniote ei.
Een goed moment om de aloude vraag kip of het ei te beantwoorden: het ei natuurlijk, want de kip laat nog flink lang op zich wachten. Gallus gallus domesticus wordt volgens wiki pas gedomesticeerd ongeveer 10,000 jg.
Het nieuwe ei bevat drie blazen of zakken. De eerste zak (amnion) is gevuld met vloeistof en bevat het embryo; de vloeistof waar het embryo in drijft is het vruchtwater. Vanuit de buikzijde van het embryo ontspruiten twee andere zakken, de dooierzak (Yolk sac, deze bevat het reservevoedsel voor het jong) en de allantoïs (een afvalzak). Amnion, dooier en allantoïs worden geheel omgeven door een ander vlies, het chorion. Aan de buitenkant zit de eierschaal (shell). In tussenruimtes zit extra eiwit. Dit ei wordt gebruikt door de reptielen, dinosauriërs, vogels en zoogdieren, maar natuurlijk niet door de amfibieën en de vissen. Bij de mens maakt het Chorion deel uit van de Placenta (evolutiestapje verder).
De eieren van de reptielen hebben een waterdichte leerachtige schaal en kunnen in vochtige grond in bossen overleven en uitkomen. Omdat bevruchting moet plaatsvinden voordat de eierschaal hard wordt is het noodzakelijk dat het mannen-sperma in het lichaam van het vrouwtje wordt ingebracht. Sorry dames, elk voordeel heb z'n nadeel.

De aarde kan nu overwoekerd worden met eierleggende reptielen. Voor de indeling is nu de schedelvorm van belang.
Anapsida
Deze groep is grotendeels uitgestorven, alleen de schildpadden stammen er vanaf, al staat dat ook weer ter discussie.
De Soepschildpad of Groene zeeschildpad besloot 120 mjg weer terug naar zee te gaan. Met in zijn achterhoofd: dat eieren leggen in zee krijgen we wel weer onder de knie. Nou, nee dus en daarom moet die schildpad voor het leggen van zijn eieren terug op het droge op zoek naar een lapje vochtige grond. Dat is een martelgang voor deze dames want hun hele lichaam is inmiddels aangepast aan een zwaartekrachtarm leven op zee. Nou ja, en ze moeten ook nog regelmatig naar het oppervlak om adem te halen. Hier is een filmpje van zo'n lijdensweg. Als de kleine schildpadjes uit het ei kruipen rennen ze meteen terug naar de zee. Is dit een handig voortplantings-ontwerp? Neen, maar wel fascinerende evolutie.

Synapsida
Deze groep heeft maar één temporaal opening achterin de schedel. Uit deze groep komen de Therapsiden voort 275 mjg, de zogenaamde zoogdierreptielen. Sommigen hadden een extreem ontwikkeld roofdiergebit met grote hoektanden.
Een hele succesvol soort is de Dimetrodon die van 280 mjg - 250 mjg leefde. Hieronder poseert er één gebroederlijk met zijn achter(lijke)amfi-neefje Eryops. Het rugzeil stelt de Dimetrodon  in staat om sneller op te warmen en zo eerder aan zijn ontbijt te kunnen beginnen.
Synapside Dimetrodon links en Amfibie Eryops rechts

252 mjg komt aan deze roofdier-idylle een einde met de Perm-Trias-massa-extinctie. 9 van de 10 soorten sterft uit; zelfs een derde van de insecten.
In evolutie geldt: De Koning is dood, leve de nieuwe Koning: Diapsida.
Oh ja en er is tussendoor ook nog een Trias-Jura massa-extinctie 202 mjg.

Diapsida
Deze groep, tot volle wasdom gekomen 225 mjg, heeft "twee bogen" en twee schedelopeningen, waardoor aanhechting van grotere sterkere kaakspieren mogelijk wordt. Hieruit ontstaan de bekende Dinosauriërs zowel herbivoren als carnivoren. Deze groep was zeer succesvol en sommige soorten werden heel groot, al bleven de meesten soorten klein. In België zijn in een mijn 30 skeletten van de Iguanodon gevonden, een aantal is te bezichtigen in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel.
Deze Dino-reptielen heersten over de aarde en hadden dat tot op de dag van vandaag gedaan als niet 65 mjg een grote meteoriet  was ingeslagen waardoor alle dinosauriërs uitstierven. Alle? Nee niet alle. Nu nog levende diapsiden zijn hagedissen,  slangen en kroko's.
Heel veel dino's olv de Dropkick Murphys. (muziek) uit de film The Departed van Martin Scorsese.
Dino's hebben een 'modern' onderstel en sommige konden hard lopen op de achterpoten met de knieën naar voren. Bij de voorpoten hebben ze ook al naar achter gekeerde ellebogen.


6 opmerkingen:

  1. Mooi blog weer. Ja die pootjes aan de zijkant, dat vind ik ook altijd zo fascinerend. We hadden thuis ooit gekko's met van die krankzinnig dunne bovenarmpjes en beentjes aan de zijkant van hun lijf. Het is zo sullig dat het bijna weer stoer is.
    In Costa Rica heb ik met de kinderen staan kijken bij een soepschildpad die eieren aan het leggen was. Het is een zeer lucratieve toeristische attractie: eierleggende schildpadden. We hebben er ca 20 dollar per persoon voor betaald.

    Op dat rugzeilplaatje zie je ook van die prehistorische planten. Ik heb over die planten ooit een blog geschreven. Iets met pannenspons?
    Marjan

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja ik heb hem gevonden:
      Paardestaart: pannenspons uit de prehistorie. Ook met twee Dimetrodon's.
      Via Google niet te vinden, niet geïndexeerd? Alle plaatjes zijn wel terug? Nu nog de diakritische tekens één voor één?

      Verwijderen
  2. Ik heb nog even gezocht op je nktmlrt-blog, maar niets over prehistorische planten gevonden. Pannenspons? Is dat wel correct? Heermoes?
    Ik las wel dat het bloemen bloeien door planten opeens heel abrupt begint.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik heb het es van nabij gevolgd van die metamorfose van de kikkervisjes, heel mooi, er overleven er maar een paar. Maar waarom is het een fout dat kikkerachtigen niet ver het land op kunnen trekken-is toch nergens voor nodig? Ze komen trouwens toch best ver vind ik, onze vijver was vrij snel ontdekt terwijl er weinig water vlak in de buurt is.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. haha..nou ja, dat er maar weinig overleven vind ik natuurlijk niet mooi pp

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ja, Margreet, amfibieën kunnen best wel ver het droge land optrekken. In een aflevering van Beagle-Darwin lieten ze de Agapad-plaag zien in Australië. Die pad verspreidt zich razendsnel over Noord-Australië omdat hij giftig is en al zijn predatoren om zeep helpt.

    Ja maar ooievaars moeten ook blijven vliegen hè.

    BeantwoordenVerwijderen