Tranen, Seks & Naakte Molrat (door CoW)

De curator van de gewezen boedel van de naakte molrat heeft aan RoCoco het eervolle verzoek doen uitgaan het verweesde gedachtegoed, met de bijbehorende rechten, van de naakte molrat over te nemen, te beheren, te koesteren en bijdetijds actueel te houden. De naakte molrat is een wetenschappelijk nogal tamelijk interessant sociaal blind knaagdier, dat o.l.v. een koningin in een kolonie leeft in een ondergrondse burcht; vergelijkbaar met bijen en wespen. De koningin houdt er middeleeuwse praktijken op na om haar onderdanen tot wenens toe onder de duim te houden. Voor een samenvatting van al het voorgaande betreffende de naakte molrat verwijzen wij naar de naakte molrat.
Deze week verscheen er een artikel in oa de NRC over de tranen van de naakte molrat naar aanleiding van een publicatie in Science die binnen de gesloten overeenkomst valt.
 De ontdekking komt van Israëlische reukonderzoekers onder leiding van Noam Sobel, van het Weizmann Institute of Science. Ze verzamelden tranen van verdriet, geplengd door vrouwen die naar een zielige film keken of die hun lezers in steek hadden gelaten. Vervolgens hielden ze die tranen onder de neus van mannen. Voor hen rook het traanvocht naar niets. Ze vonden het niet aantrekkelijk, niet herkenbaar, -net zoutoplossing. Maar intussen hadden die mannen wel minder zin in seks gekregen, bleek in een reeks experimenten die in totaal drie jaar in beslag nam. Ze vonden vrouwengezichten minder seksueel aantrekkelijk. En van een verdrietige film, waarvan mannen normaal gesproken gewoon niet opgewonden raken, kregen ze nu zelfs minder zin dan voordat de video aanging. In hun speeksel daalde het testosteronniveau en de hersengebieden voor seksuele opwinding gingen in de ruststand. Want er zitten feromonen in tranen.


Zelden zijn er bij mensen zulke duidelijke effecten van een feromoon gezien: een hormoon dat het gedrag verandert van degene die het (onbewust) ruikt. Elke varkensboer weet dat berengeur stimulerend is voor zeugen, en ook knaagdieren raken via geuren bereid tot paren.
Maar wat er bekend is van feromonen bij mensen, is niet veel. Ja, er zijn vrouwen die tegelijk menstrueren als ze bij elkaar in huis wonen. En vrouwen die mannen mede kiezen op basis van ’s mans okselzweet.
De tranen van volwassenen biggelen vaak stilletjes. Ze vloeien bij verdriet, maar ook bij grote blijdschap. Mensen huilen bij goede vrienden die afscheid nemen; wanneer het mooi is geweest. Er wordt stil geschreid wanneer de wezenloze smart te groot lijkt voor krijten.

Onderzoekers van de Universiteit van Tokio ontdekten een seksferomoon in het oogvocht van mannetjesmuizen. Alleen mannetjes scheiden het eiwitje ESP1 uit via hun traanklier. Vrouwtjesmuizen die eraan worden blootgesteld, gaan vaker in de paarhouding staan. Hoogleraar Kazu Touhara vermoedt een connectie tussen traanferomonen in mensen en muizen, reageert hij desgevraagd: “Ik denk dat die chemische signalen in de evolutie behouden zijn gebleven.”.

Naakte Molrat
Sobel is het daarmee eens, zegt hij. “Ik denk niet dat alle zoogdieren dezelfde feromonen in hun traanvocht hebben. Maar ik denk wel dat er vergelijkbare effecten zijn.”Hij wijst ook nog op de naakte molrat, die in ondergrondse kolonies leeft. Mannetjes smeren zich in met een vocht uit de klier van Harder, die in de oogkas ligt (het vocht komt echter uit de neusgaten). Ze worden daardoor minder vaak aangevallen door soortgenoten en door de koningin.
Dat stond al in 1997 in Animal Behaviour.
Sobel: “En ik hoorde er pas laatst van. Ik wil maar zeggen: als we het blog van de naakte molrat beter hadden gelezen, zouden we wel aan een seksueel effect gedacht hebben.”

(Neven)Effect
Verminderde lust was, verrassend genoeg, de enige emotionele verandering bij de mannen in Sobels studie. Ze werden niet verdrietiger van een dosis tranen. Evenmin werden ze er extra meelevend van – terwijl een huilende medemens meestal wel gevoelens van medelijden en troost opwekt.
Neveneffect, “Maar niet van empathie. Kijk, bij de mannen ging het testosteronniveau omlaag. Dat vermindert ook agressie. Mijn intuïtie is dat dát het belangrijkste effect is."
De man verweent zijne smart in sekseloze stilte en pinkt de tranen en droppels geluidloos velen den daglicht niet verbijten de snik.