De Ziel ter ziele

Dat was de kop boven het artikel in de papieren editie van Trouw vandaag.
Eigenlijk: Nu de ziel ter ziele is: leef!
De webversie is ietwat minder prikkelend: Hoe te leven in een wereld zonder ziel?
Eindelijk een waarachtig bezielde filosoof naar mijn ziel hart: wetenschapsfilosoof  Herman de Regt.

Griekse filosofen als Pythagoras en Plato, Franse deeltjesfilosoof Descartes, onderdendammer Coen Simon; de onsterfelijk gewaande zielen van deze arme zielen blijven ontzield en zielloos achter; geen levende ziel meer te bekennen.

Volgens Aristoteles (384-322 v.Chr.) en Epicurus (341-270 v.Chr.) - twee oude zielen, één gedachte - is alles opgebouwd uit atomen. Aangezien alleen atomen invloed hebben op andere atomen, en aangezien de ziel ons lichaam beroert, moet ook de ziel gemaakt zijn van atomen. Maar dat betekent dat met het doodgaan en het vergaan van het lichaam, de ziel eveneens in atomen uit elkaar valt.

De trits Newton, Darwin, Freud, een triple whammy zielen met zielsveel vreugd. De vrije wil, het bewustzijn Immanuel Kant, zieltogend bezitten zij hun zielen in lijdzaamheid: de wetenschap en Swaab zijn bikkelhard: er is geen invulling van het idee van een ziel die standhoudt in wetenschappelijk onderzoek.
De Engelse filosoof Francis Bacon (1561-1626) legde zijn ziel en zaligheid in de wetenschap: alleen door kritisch wetenschappelijk onderzoek te doen, ontdekken we hoe wij en de wereld in elkaar steken. 
We dienen ons te zuiveren van valse vooroordelen en onware voorstellingen van zaken door goed te observeren en te experimenteren en door langzaam en voorzichtig uit feiten algemene wetten (theorieën) te concluderen.

David Hume (1711-1776) had ook het gelijk van de wereld: de rede is de slaaf van de hartstochten, maar die hartstochten zijn standaard menselijke dierlijke instincten gebleken en niet meer. Het zijn deze (vrije willoze) instincten die ons dwangmatig doen denken dat we een onsterfelijke ziel hebben.

Hoe nu te leven in een wereld zonder ziel, als zielsbedroefde zielenpoot of als zielsgelukkige zielzorger?
Waarheid, spreek zielsveel waarheid, dat is het zielseenvoudige zielenroerselenrecept voor zielsrust en zielenheil.

Overigens weet ik ondertussen wel waar die onsterfelijke ziel huist in onze zielzak: in ons DNA. Wij, levende wezens, leven al ongeveer 4 miljard jaar, een aardige benadering voor onsterfelijk. Dat hebben wij volgehouden door ons voortdurend te vernieuwen. Tijdens ons leven worden alle zielomhullende cellen  een keer gerevitaliseerd en vernieuwd. Wij dragen er zorg voor onze ziel bij leven een nieuw jasje te geven, door een kopie van ons DNA in één of meer total make-over versies met nieuwe spiegels van onze ziel te stoppen.
Het oude omhulsel zal tot stof en atomen vergaan, maar de ziel leeft! bij benadering onsterfelijk!

Wetenschapsfilosoof Herman de Regt draaft mij iets te ver door met het kennelijk onlangs onweerlegbaar geleverde wetenschappelijke bewijs tegen de onsterfelijke ziel (Trouw, 19 april). 'Aanvaarden dat het leven eindigt in niets' schrijft hij. En 'hoe te leven in een wereld zonder ziel?' Maar moet met het erkennen van de sterfelijkheid van de ziel van de enkele mens meteen Het Leven en De Wereld zielloos verklaard worden? De individuele ziel sterft dan wel met de individuele mens, maar het leven en de wereld én de ziel, die wij aan dat grotere geheel ontlenen en aan welks onmiskenbare ziel wij allen een stukje bijdragen, bestaan wel degelijk door, naar menselijke maatstaven zelfs schier onsterfelijk. Dus of de ziel nu wel of niet ter ziele is: leef, en denk niet alleen aan jezelf.
Ton uit Leiden, Trouw 21-4